تحلیل مفهوم مراقبت از خود در بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن: رویکرد تکاملی راجرز

تحلیل مفهوم مراقبت از خود در بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن: رویکرد تکاملی راجرز  علی حسن پور دهکردی[1]  تاریخ دریافت 25/02/1393 تاریخ پذیرش 01/05/1393  چکیده  پیش زمینه و هدف: مفهوم مراقبت از خود، به عنوان یکی از اجزاء نظریه پرستاری مراقبت از خود ارائه شد. با توجه به سیر مزمن بیماری هپاتیت، این بیماری می تواند تأثیرات زیادی بر ابعاد مختلف کیفیت زندگی افراد مبتلا داشته باشد. هدف از این مطالعه روشن سازی مفهوم مراقبت از خود و شناخت ویژگی ها، پیشایندها و پیامدهای آن در بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن می باشد.  مواد و روش ها: در این مطالعه از رویکرد تحلیل مفهوم تکاملی rodgers استفاده شده است. متون منتشرشده بین سال های 1989 تا 2011 در مورد مراقبت از خود در پرستاری و غیر پرستاری (بهداشتی، پزشکی و...) پایگاه های اطلاعاتی علمی برای جستجو انتخاب شدند. پس از اعمال معیارهای ورود و نمونه گیری نهایی، 2 کتاب،  65 مقاله و یک پایان نامه فوق لیسانس در حیطه پرستاری و غیر پرستاری انتخاب شدند و مورد بررسی و تحلیل عمیق قرار گرفتند.  یافته ها: تحلیل مفهوم موردمطالعه نشان داد که مراقبت از خود مفهومی پیچیده است و مفهوم مراقبت از خود در بیماران مبتلا به هپاتیت به عنوان مفهومی با ماهیت فرایندی با ویژگی های مدیریت خود، خودکنترلی، آموزش و تعامل آشکار شد. همچنین سه نوع پیشایند در اینجا شامل پیشایندهای مربوط به مددجو (خود کارایی، اعتمادبه نفس) مربوط به سیستم (منابع کافی، شبکه های اجتماعی و عوامل فرهنگی) و مربوط به ارائه دهندگان مراقبت (مشارکت) وجود دارد. پیامدهای مراقبت از خود بسیار گسترده و متأثر از عوامل فردی (مددجو)، سیستمی و ارائه دهندگان مراقبت می باشد. در این مطالعه پیامدهای مفهوم مراقبت از خود کاهش استرس، افزایش کیفیت زندگی، تغییر شیوه زندگی، افزایش دانش و آگاهی، افزایش سازگاری با بیماری و پذیرش بیماری بودند.  بحث و نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که مفهوم مراقبت از خود در طول 22 سال گذشته در بیماران مزمن مخصوصاً بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن تکامل یافته است و پرستاران توانسته اند به طور قابل توجهی دانش خود را در زمینه مراقبت از خود جهت مددجویان ارتقاء دهند به نحوی که پرستاران در گروه های مراقبتی به شکل قابل ملاحظه ای اثرگذار شده اند و توانسته اند مسئولیت گروه های مراقبت از خود را به عهده بگیرند درنتیجه این موضوع منجر به افزایش اختیار و استقلال حرفه پرستاری و نهایتاً تقویت دانش پرستاری شده است.  کلیدواژه ها: مراقبت از خود، تحلیل مفهوم، روش تکاملی راجرز، هپاتیت  مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره دوازدهم، شماره ششم، پی درپی 59، شهریور 1393، ص 490-477  آدرس مکاتبه: گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی شهرکرد، ایران   تلفن: 09133830205  email: [email protected]        [1] استادیار، گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، شهرکرد، ایران